Δικαιώματα του μάρτυρα εγκλήματος

Αν πρέπει εξεταστείτε ως μάρτυρας ο εισαγγελέας ή ο αρμόδιος για την υπόθεση σας αστυνομικός, ως προανακριτικός υπάλληλος, ο Πταισματοδίκης ή ο Ανακριτής θα σας στείλει σχετική πρόσκληση (κλήση). Μετά την παραλαβή της κλήσης θα πρέπει να εμφανιστείτε για να ληφθεί η κατάθεσή σας. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης θα κληθείτε να πείτε τι συνέβη και ενδέχεται να σας ζητηθεί να απαντήσετε σε επιπλέον ερωτήσεις. Μπορείτε να αρνηθείτε να καταθέσετε, εάν είστε συγγενής του φερόμενου ως δράστη (222 ΚΠΔ).

Εάν έχετε προβλήματα ακοής ή ομιλίας, η εξέταση μπορεί να γίνει γραπτά. Αν δε μιλάτε Ελληνικά, έχετε δικαίωμα για διερμηνέα χωρίς χρέωση.

Αν ανήκετε σε ειδική κατηγορία μαρτύρων (θύμα εμπορίας ανθρώπων και σωματεμπορίας), ψυχολόγος ή ο ψυχίατρος θα σας προετοιμάσει για την εξέταση, συνεργαζόμενος με τους προανακριτικούς υπαλλήλους και με τους δικαστικούς λειτουργούς, χρησιμοποιώντας κατάλληλες διαγνωστικές μεθόδους, ώστε να αποφανθεί για την αντιληπτική ικανότητα και την ψυχική σας κατάσταση. Κατά την εξέταση σας παρίσταται ο ψυχίατρος ή ο ψυχολόγος και θα μπορείτε να συνοδεύεσθε από τον νόμιμο εκπρόσωπό σας, εκτός εάν ο ανακριτής απαγορεύσει την παρουσία του προσώπου αυτού με αιτιολογημένη απόφαση.

Η κατάθεσή σας θα συνταχθεί εγγράφως και θα καταχωρηθεί και σε ηλεκτρονικό οπτικοακουστικό μέσο, όταν αυτό είναι δυνατόν, ώστε με την ηλεκτρονική προβολή αυτής, να μην απαιτηθεί η φυσική παρουσία σας στα επόμενα στάδια της διαδικασίας.

Σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, ως μέλος της οικογένειας θα εξετασθείτε χωρίς όρκο. Αν είστε ανήλικος, κατά την εκδίκαση της υπόθεσης δεν θα κλητευθείτε ως μάρτυρας στο ακροατήριο, αλλά θα αναγνωσθεί η κατάθεσή σας, εφόσον υπάρχει, εκτός εάν η εξέτασή σας κριθεί αναγκαία από το δικαστήριο.

Σε υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων, ο νόμος 4620/2019 άρθρο 228 (όπως τροποποιήθηκε με το Άρθρο 121 ΝΟΜΟΣ 4855/2021 με ισχύ την 12/11/2021) ορίζει τα πιο κάτω:

1. Κατά την εξέταση ως μάρτυρα του θύματος των πράξεων που αναφέρονται στα άρθρα 323Α, 336, στην παρ. 4 του άρθρου 337, στα άρθρα 338, 343, 345 και στην παρ. 3 του άρθρου 349 ΠΚ διορίζεται και παρίσταται, ως πραγματογνώμων, ψυχολόγος ή ψυχίατρος, χωρίς να εφαρμόζονται κατά τα λοιπά τα άρθρα 204 έως 208.

2. Ο ψυχολόγος ή ο ψυχίατρος προετοιμάζει τον παθόντα για την εξέταση, συνεργαζόμενος προς τούτο με τους προανακριτικούς υπαλλήλους και με τους δικαστικούς λειτουργούς. Για το σκοπό αυτόν χρησιμοποιεί κατάλληλες διαγνωστικές μεθόδους, αποφαίνεται για την αντιληπτική ικανότητα και την ψυχική κατάσταση του παθόντα και διατυπώνει τις διαπιστώσεις του σε γραπτή έκθεση που αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της δικογραφίας. Κατά την εξέταση παρίσταται ο ψυχίατρος ή ο ψυχολόγος και ο παθών μπορεί να συνοδεύεται από τον νόμιμο εκπρόσωπό του, εκτός αν ο ανακριτής απαγορεύσει την παρουσία του προσώπου αυτού με αιτιολογημένη απόφαση του για σπουδαίο λόγο, ιδίως σε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων ή ανάμειξης του προσώπου αυτού στην ερευνώμενη πράξη. Η παρ. 3 του προηγούμενου άρθρου εφαρμόζεται αναλόγως.

3. Η κατάθεση του παθόντα συντάσσεται εγγράφως και καταχωρίζεται και σε ηλεκτρονικό οπτικοακουστικό μέσο, όταν αυτό είναι δυνατόν. Η ηλεκτρονική προβολή της κατάθεσης του παθόντα αντικαθιστά τη φυσική παρουσία του στα επόμενα στάδια της διαδικασίας.

4. Αν δεν είναι δυνατή η ηλεκτρονική προβολή της, η γραπτή κατάθεση του παθόντα αναγιγνώσκεται στο ακροατήριο.

5. Μετά την εισαγωγή της υπόθεσης που αφορά σε πράξεις της παρ. 1 στο ακροατήριο, ο εισαγγελέας ή οι διάδικοι μπορούν να ζητήσουν από τον πρόεδρο του δικαστηρίου την εξέταση του παθόντα, αν δεν έχει εξεταστεί στην ανάκριση ή πρέπει να εξεταστεί συμπληρωματικά. Αν η αίτηση γίνει δεκτή, η εξέταση του παθόντα γίνεται με βάση ερωτήσεις που έχουν τεθεί σαφώς, χωρίς την παρουσία των διαδίκων, στον τόπο όπου αυτός βρίσκεται, από ανακριτικό υπάλληλο που τον διορίζει ο δικαστής που διέταξε την εξέταση. Σε κάθε περίπτωση, στις αξιόποινες πράξεις της παρ. 1 πλην εκείνης του άρθρου 323Α ΠΚ, το δικαστήριο με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση, μπορεί να ζητήσει την εξέταση με φυσική παρουσία του ενήλικου παθόντα, με την τήρηση των διατυπώσεων του άρθρου 330 ΚΠ∆, αν κρίνεται απολύτως αναγκαία για την ανεύρεση της αλήθειας. Οι παρ. 1 και 2 του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις αυτές.

6. Οι παρ. 2 και 3 του άρθρου 68 του ν. 4478/2017 εφαρμόζονται αναλόγως και επί ενήλικων θυμάτων των αναφερομένων στην παρ. 1 πράξεων. Στην περίπτωση αυτή η κοινωνική έρευνα μπορεί να διεξαχθεί και από κοινωνικούς λειτουργούς δήμων ή περιφερειών.

​